Zelf muziekinstrumenten maken van kosteloos materiaal of “oude zooi”, is altijd de favoriet bij kinderen van welke schoolklas dan ook! Zoals je weet, treed ik regelmatig op als “creatieve invalmeester Willem” op allerlei basisscholen. Bijna altijd gaan we dan met allerlei afval en ouwe meuk aan de slag om prachtige muziekinstrumenten te maken.
Thuis kan natuurlijk ook of op de jeugdclub of scouting, maakt niet uit. En zelfs volwassenen vinden het stiekem ook fijn bv als muzikale workshop.
muziekinstrumenten van kosteloos materiaal maar bepaald niet kinderachtig
Zelfs als ik voor een kleuterklas sta, ga ik niet kinderachtig lopen doen. Schei uit! Geen overdreven gedoe met verkleinwoordjes en zo! Ik pas het niveau van mijn lessen natuurlijk wel aan. Logisch!
Met wat hulp, kunnen ook jongere kinderen best met echt gereedschap om leren gaan. En de wat oudere kinderen kunnen dat al tamelijk zelfstandig.
Als ik op een school kom, neem ik gereedschap mee en een flinke hoeveelheid materiaal wat veelal uit de afvalbakken komt van Plastirol bv waar ik nog een dag in de week werk als technisch mannetje. En ook het een en ander aan afval wat ik thuis gered heb van de prullenbak.
lege blikken
lege zeepton voor industrieel gebruik
pvc buis
plastic flessen
veel plakband
schroeven en spijkers
afvalhoutjes
stevig plastic vlakfolie (dat zwarte spul op de foto)
stevige kartonnen kokers
Gebruik je fantasie en/ of een voorbeeld
Met al die materialen die normaal gesproken, hup, in de vuilnisbak gaan, maak je de mooiste muziekinstrumenten:
Een “shaker” van twee lege blikken. Eerst wat korrelig spul (fijn grint, afgebroken stukjes van ijsstokjes of juist hele ijsstokjes of kleine spijkertjes) in 1 blik doen. Dan met breed plakband zo’n zelfde blik er ondersteboven op plakken. Versieren naar smaak en klaar!
Van pvc buis kun je ook van alles maken. Een feesttoeter of kazoo bijvoorbeeld. Of als het allemaal wat technischer mag: een panfluit. Maar je kan ook je eigen fantasie gebruiken en zelf iets bedenken.
Trommels of zelfs een heel drumstel maak je bv met stevige kartonnen kokers of grote blikken en iets van plastic wat je vast spijkert of zeildoek wat je strak trekt met touw.
Waar komt die klank vandaan?
Benodigde tijd: 1 dag, 1 uur en 1 minuut
Hoe pak je het nu aan met die instrumenten van kosteloos materiaal, oude zooi of ouwe meuk? Denk eerst goed na!
Wat voor klank?
Wat voor een soort klank zou je willen gaan maken? Meer een “ritme-klank” bv een trommel of ritme stokken. Of meer een “melodie-klank” zoals een fluit of klokkenspel.
Welk materiaal geeft welke klank?
Welke soort klank kun je uit een bepaald stuk materiaal halen? Een groot voorwerp geeft meestal een lagere of donkerdere klank dan een klein voorwerp. Mijn grote blauwe ton van 100 liter, bespannen met een vel gemaakt uit een oud spandoek, geeft een behoorlijk zware “boem-klank”. Twee stukken bezemsteel: 1 leg je op een holle hand. Met de andere sla je op die ene. Dit geeft een helder “klak-geluid”.
Hoe haal je die klank er uit?
Hoe ga je die klank maken? Door er op te slaan, wrijven of blazen bv?
Wat is nou wel en wat is niet zo belangrijk als je muziekinstrumenten van kosteloos materiaal gaat maken?
Welke details zijn bepalend voor je klank en welke details doen er minder toe?
Ja, dat kan best een zoektocht zijn. Voor bepaalde instrumenten heb ik al wat vooronderzoek gedaan. Zelf uit zitten proberen wat wel en niet goed werkt. Maar je moet altijd zelf goed nadenken in het leven en dus ook bij het bouwen van muziekinstrumenten.
Neem nou een stuk hout, zeg een stuk balk van 4cm bij 6cm en een meter lang. Ik weet zeker dat daar een duidelijke toon uit kan komen. Wat ik noem een “melodie-klank”. Maar het maakt wel uit waar je hem vastpakt. Dat zelfde geldt ook voor een stuk metalen buis.
Wil je er een xylofoon of klokkenspel van maken, dan is dat dus de plaats waar je zo’n balk of buis moet laten steunen op een frame of laten hangen aan een touwtje nadat je er een gat in hebt geboord voor dat touw.
Intussen weet ik dat je hem op ongeveer 1/4 van zijn lengte (25cm vanaf een uiteinde dus in ons voorbeeld) moet vastpakken. Als je dan met bv de achterkant van een schroevendraaier een tik geeft, komt die klank er ook echt uit.
Een pijpje van een panfluit bv moet aan 1 kant echt goed dicht gemaakt worden met iets wat een beetje stevig is. Een stukje precies passend hout of kurk zou geweldig zijn maar ja, een beetje lastig om zelf te maken. Maar geen nood, een bonkje klei werkt ook en zelfs een propje stevig hard schuimplastic gaat goed.
Maar b.v. de kleur of de versiering van je zelfbouw muziekinstrument is weer totaal niet belangrijk (voor wat je gaat horen dan hè).
Zie je dit kosteloos materiaal verhaal helemaal zitten maar dan vooral als workshop o.i.d? Dat kan!
Gelijk iets afspreken/ mogelijkheden doorspreken?
Door op deze knop te klikken, stuur je me een e-mail bericht. Vertel a.u.b. wie je bent en waarvan en wat je in gedachten hebt/ wat je wil weten. Ik lees dagelijks mijn mail.
Zelf een panfluit maken! Maar dan wel eentje die het echt goed doet, waar je zuivere tonen op kunt spelen en dus ook een echte melodie! Dat ga ik je uitleggen in dit verhaal.
Wat dacht je er trouwens van als ik dit bij jou als lange les of hele lesdag muziek en techniek in de bovenbouw van de basisschool of zelfs op de middelbare school, kom doen? Te gek toch?!
Als voorbeeld heb ik gekozen voor de tonen van het liedje: “waarom ik?” Dit hartroerende nummer gebruik ik bij de creatieve muziekopdracht voor de bovenbouw. Voor dat liedje gebruik ik 3 kleine panfluiten van ieder 3 buizen.
Een beetje theorie komt er dus bij want je wil wel “echte” zuiver gestemde tonen kunnen spelen. Het gaat dus allemaal wat verder dan lukraak iets knutselen waar geluid uit komt.
Verder komt het op veel praktijk aan met gereedschap en materialen en hoe je dat allemaal aanpakt.
3 zelfgemaakte panfluiten
waar je “waarom ik” op kan spelen
Een panfluit maken: wat moet je weten?
Hoe het werkt natuurlijk!
Een panfluit is een serie buizen naast elkaar van klein naar groot. Iedere pijp geeft zijn eigen toon. Er is 1 ding absoluut noodzakelijk voor zo’n buisje: de onderkant moet stevig dicht zitten: stevig en luchtdicht! Anders gaat er gewoon nooit een behoorlijke toon uitkomen.
De “werkende lengte” van de buis en de binnendiameter zijn bepalend voor de toonhoogte die je er op kunt spelen. Met werkende lengte bedoel ik de lengte in de buis vanaf de prop tot aan de bovenkant van de buis.
Een langere werkende lengte geeft een lagere toon en hoe korter de werkende lengte, hoe hoger de toon.
Het materiaal van de buis is een stuk minder belangrijk. Voor de toonhoogte al helemaal niet. Het is wel fijn als het een beetje stevig is en makkelijk te bewerken en ook nog tegen vocht kan. Pvc buis heeft het allemaal! En als je het ergens uit het afval weet te halen is het nog kosteloos materiaal ook!
Wat heb je nodig?
pvc buis 16 mm (buitenkant gemeten) voor de hoge tonen. Voor de laagste toon die ik nodig heb, neem ik 1 maat dikker: 19 mm buitendiameter (die grijze op de foto). Die vind je in de bouwmarkt bij de elektra maar wellicht ook in een afvalcontainer ergens waar ze aan het bouwen of verbouwen zijn.
Beetje hard schuimplastic of ander spul om de onderkant van de buis stevig en luchtdicht mee af te sluiten. Ik gebruik iets wat als bescherming heeft gezeten in een doos met verlichtingsarmaturen.
buizenkniptang als je die hebt (heb ik er een paar van voor mijn werk als creatieve invaldocent basisschool) Maar je kan ook een ijzerzaag of zelfs een broodmes gebruiken met een beetje fijne scherpe tanden. Als je er maar verschillende lengtes pijp mee kan maken. Zorg wel dat de afgezaagde kanten glad zijn. Dus wellicht gebruik je ook nog:
schuurpapier om de ruwe kantjes glad te maken.
Appelboor om in keer een goed formaat “prop” uit het schuimspul te steken. De proppen worden iets groter van diameter dan de binnenkant van de buis. Dat is goed want je kan het nog een beetje inknijpen. Als je het dan in de buis propt zit het gelijk goed strak en daarmee luchtdicht.
Liniaal of rolmaat om de verschillende lengtes buis af te meten voor het zagen, knippen.
Potlood om de prop naar de juiste plek te duwen en om af te tekenen.
Iets om de buizen aan elkaar vast te maken: ty-raps, touw, verzin iets om er een mooi geheeltje van te maken.
Stemapp op een smartphone of gewoon een ouderwets stemapparaat. Je kan heel makkelijk met een app een telefoon omtoveren tot stemapparaat waar je b.v. een gitaar mee kan stemmen. Zoek maar op “guitar tuner”.
Zoek op de stemapp een stand die alle tonen kan herkennen. Stand chromatisch, heet dat. Dus je moet hem niet op “guitar”of “ukulele” o.i.d. zetten want dan herkent hij niet alle tonen.
Benodigde tijd: 2 uren en 30 minuten
En hoe ga je nu je eigen panfluit maken, uiteindelijk?
Gereedschap en spullen, goede zin en je verstand
Zorg dat je alle benodigdheden klaar hebt liggen op een stevige werktafel. je gaat met serieuze gereedschappen aan de gang dus gebruik je verstand!
Buizen op de goede lengtes maken.
Knip, zaag of snijd de buizen op de juiste lengtes af. In mijn voorbeeld heb je 9 buizen nodig van de volgende lengtes in centimeters:
31cm 27,5cm 26cm voor de 3 laagste tonen. Dan 25cm 21cm 20cm voor de middelste 3 tonen En dan nog 21cm 19cm en 18cm voor de hoogste 3 tonen.
Proppen maken
Met de appelboor ga je nu net zoveel schuimen proppen uitboren als dat je buisjes hebt (in mijn geval 9 dus). Duw in elke buis onderin 1 prop. Beetje proppen! maar nog niet te ver duwen. Zomaar net aan, binnen de buis is goed voor nu. Je zal nu al aardig dicht in de buurt zitten met de tonen die je op de buizen kan spelen. De proppen zitten nog niet op diepte maar dat komt later.
Buizen aan elkaar maken
Ik heb de buizen per 3 aan elkaar gemaakt met ty-raps. Maar als je een beetje kunstzinnig bent kun je hiervoor ook allerlei gekleurde touwtjes gebruiken. Je zou ook nog een verf-roerstokje overdwars kunnen leggen waar je ze allemaal aan vast bindt.
De buizen zuiver stemmen.
Als het goed is, zijn al je buizen nu iets te laag gestemd. je blaast over de bovenkant van de buis tot je een duidelijke toon hoort. op je stemapparaat zie je nu de toon die het stemapparaat/ je stemapp al herkent.
Om de tonen zuiver te krijgen, moet je de prop iets verder in de buis duwen. Hiervoor gebruik je een potlood. Je ziet hier een tamelijk zuivere toon A op mijn stemapp (klein haartje te hoog).
Is de toon te hoog geworden, dan moet je de prop weer naar onderen zien te krijgen. Je zal dan een wat langer stokje moeten zoeken.
De tonen van mijn laagste set zijn; D, E, F. De middelste 3 zijn: G, A en Bes of Bb (B met zo’n klein b-tje erbij. Deze toon kan ook A# heten. Dat is dezelfde toon).
De hoogste 3 tonen zijn: A, B en C.
Ja, oké, ik had dus ook 1 grote panfluit kunnen maken met D, E, F, G, A, Bes, B, C.
Als je er dan nog een lage C bij maakt en je laat de Bes weg, heb je een fluit waar je “vader Jacob” op kan spelen en “Poesje mauw” Hoewel die laatste met een Bes i.p.v. een B ook heel leuk wordt. Een beetje Blues krijgt het dan.
Maar nu kan ik bij het lied “Waarom ik?” per regeltje 1 set van 3 pijpjes gebruiken. Ook wel leuk toch?
Yes, je bent begonnen: mandoline leren spelen! Je hebt het vorige snarenblog verhaal over mandoline akkoorden vreselijk goed doorgewerkt en je bent nu wel aan iets stevigere kost toe. En dat ga je nu ook krijgen.
We blijven even bij de 3 akkoordgrepen van de vorige les (G, C en Fmaj7). Alleen gaan we nu een stuk dieper!
In het vorige verhaal had je er maar 1 per liedje nodig maar… De voorraad met liedjes waarbij je het hele nummer met maar 1 akkoord kan begeleiden is niet al te groot. En het wordt ook wel een beetje erg eentonig. (Of eenklankig maar dat is geloof ik geen goed Nederlands).
Meer akkoorden per liedje op je mandoline leren spelen.
Bij de meeste liedjes begin je met een bepaald akkoord wat erg mooi past. Maar dan opeens ben je een stukje verder in het liedje en dan klinkt het er helemaal niet meer bij. Ja, probleem. Dan moet je op zoek naar een ander akkoord wat daar weer wel bij past. En na een klein stukje verder spelen moet je wéér op zoek naar een ander akkoord enz. enz.
Je zal wel weer akkoorden tegen komen die je al eerder in het liedje had. Soms ga je er uiteindelijk maar 2 of 3 verschillende van tegenkomen in 1 liedje. En soms zijn het er meer. Je zal ook op bepaalde momenten in het liedje tussen verschillende akkoorden kunnen kiezen die allebei goed klinken op dat moment.
Nu gaat dit verhaal eigenlijk niet over het zelf zoeken van passende akkoorden bij een melodie. Je krijgt van mij een paar liedjes waar de akkoorden al bij staan. Maar nu begrijp je wel hoe het komt dat je telkens van greep moet wisselen.
Terug naar ons eerste 3 in 1 klap mandoline akkoord:
Met deze 3 grepen kun je al heel wat liedjes leren begeleiden op mandoline. Ik geef je hier 2 liedjes maar er zijn er bijna oneindig veel. Deze “diagrammetjes” kom je straks in de bladmuziek en in de video telkens tegen.
Hoe lees je nou zo’n akkoord diagram ding bij dit fijne verhaal over mandoline leren spelen?
Nog even voor alle duidelijkheid: Het stelt een stukje van de hals van je instrument voor alsof je het rechtop tegenover je houdt (in een standaard ofzo). Schematisch dan hè:
Zet je snaarinstrument rechtop voor je zoals op de foto.
Topkam of nulfret van de mandoline
De dubbele horizontale lijn (in de breedte dus) in het schematische diagram, is je topkam (of nulfret als je die hebt). Zie ook de foto.
De fretten
De andere horizontale lijnen zijn de fretten.
Dubbele snaren worden enkele lijnen.
De verticale lijnen (van hoog naar laag) stellen je snaren voor. Alleen zijn ze in de schematische tekeningetjes niet dubbel getekend. Beetje versimpelde weergave dus.
open snaren
De open rondjes die boven de “topkam” staan in de tekeningetjes, geven de snaren aan waarop je niks in hoeft te drukkenmaar die wel mee moeten klinken.
Dikke zwarte stippels
De dikke ronde dichtgekleurde stippels in de schematische tekeningetjes, stellen je vingertoppen voor die op die plaatsen de snaren stevig tegen het hout van de hals van je mandoline moeten drukken. Die snaren moeten uiteraard ook meeklinken maar dan terwijl je ze op de juiste plek ingedrukt houdt.
De dikke witte stippel op de foto is een positiestip. Die geeft hier hetderde vakje aan. Dat heeft er verder niks me te maken.
De eerste song is “Old Joe Clark” en wel in toonsoort G (mixolydisch voor de fijnproevers). En deze versie is een echte “old time” versie. Je hebt er maar 2 akkoorden voor nodig en wel de G en de F. Wij gebruiken i.p.v. de gewone F de F majeur 7. Niet schrikken! Dat is gewoon een F met een leuk apart extra toontje erin. Klinkt heel goed bij dit liedje.
Het 2e liedje is “cripple creek”. Heel vaak wordt dat in G of A gespeeld met weer andere akkoorden dan waar we nu mee bezig zijn. Daar komen we nog op in een vervolgverhaal deel 3 over mandoline leren spelen.
Nu spelen we hem in toonsoort C. Dat is heel makkelijk te spelen op onze geliefde mando. Voor een prachtig duet met ukelele is dit ook een perfecte toonsoort! Voor de lekkere old time country sfeer doen we de ukelele dan met de clawhammer techniek in de solo.
Uitleg en bladmuziek (noten en TAB) van Old Joe op mandoline.
Zoals je ziet, begin je het nummer met de G-greep. Voor de eerste 3 maten werkt die perfect bij de melodie. Daarna moet je dezelfde vorm van je vingertoppen opeens 2 verdiepingen omhoog verplaatsen om de FM7 greep te maken. En na 1 maat ga je alweer terug naar het G-akkoord. En zo ga je het hele liedje door.
Richting het eind van de 2e regel, de derde maat dus, begin je nog met G akkoord. Na 2 tellen moet je opeens over naar FM7. Na weer 2 tellen keer je weer terug naar G. Dit geldt trouwens ook voor de 3e maat van de 4e regel. Begin altijd met oefenen in een heel sloom tempo maar probeer het liedje wel aan de gang te houden. Dat je nergens even stopt om te kijken waar je vingers nu weer naartoe moeten…
De TAB en noten zijn van een uiterst simpele basisversie van “Old Joe”. Die zou je door iemand anders kunnen laten spelen. Mocht je van die hele TAB niks snappen; over wat TAB is, heb ik ook al eens een verhaal gemaakt.
Bekijk vooral de “grote” video die hierboven ingesloten zit. (De youtube shorts van deze liedjes zijn ook leuk.) Zorg er trouwens voor dat je 4 tellen per maat op een leuke manier invult met je akkoord. Leg ik allemaal uit in de video.
Verder heb ik een snellere en wat meer bewerkte versie van Old Joe Clark als “short” gemaakt. Zie dat maar als extra oefenmateriaal voor als je het allemaal nogal makkelijk vindt. Het tempo is een stuk hoger en je kan er ook iets uit halen van hoe je de basismelodie een beetje leuker kan maken door er een beetje “omheen te pingelen”.
3 akkoorden op mandoline leren spelen in “Cripple Creek” met Tab, noten en een beetje uitleg.
Hier ook weer de bladmuziek van het liedje. Ik heb weer een heel simpele basisversie van cripple creek geschreven. Die zou je dus ook door iemand anders kunnen laten spelen terwijl jij de boel begeleidt. De grepen voor de begeleiding staan er weer bij met van die diagrammetjes.
De kunst is nu ook weer om precies op het goede moment in het liedje de greep te verplaatsen naar de juiste plek op de hals en daarmee het goede akkoord te spelen. Uiteraard moet je “slag” gewoon doorgaan zonder dat je even moet wachten omdat je greep nog niet goed staat. Oefen daar op!
Je ziet ook nu dat je soms maar een halve maat (2 tellen dus) het ene akkoord speelt en daarna gelijk weer het andere voor het overige deel van die maat (nog 2 tellen). De wisseling tussen de grepen gaat daar dus sneller. En ja, dat moet allemaal gladjes, zonder haperingen gespeeld worden.
Daarom nogmaals: begin super relaxed, sloom zelfs. Net zolang tot je het netjes kan. Pas dan ga je het tempo een klein beetje verhogen. Dan weer oefenen, oefenen, oefenen tot je dat tempo goed kan en pas dan weer iets sneller. Een metronoom is een super goed hulpmiddel daarbij. Er zijn prima apps die van je telefoon een metronoom maken. Zet hem op 4 tellen per maat.
”Allemaal leuk hoor, zo’n snarenblog verhaal maar ik wil toch graag iemand die me vertelt of ik het wel goed doe…” Hoor ik je denken. Nou dat kan. Neem b.v. een kleine leskaart. Dat geeft je recht op 3 lessen van 30 minuten die je kan bespreken, in overleg met mij, wanneer het je uitkomt. Het mogen ook lessen via skype zijn.
Zelf je eigen feesttoeter of kazoo maken! Altijd leuk om thuis of in de klas te doen. Jaha, op de basisschool is dit gegarandeerd een succes! Of als workshop/ muzikaal creatieve activiteit bij jouw club, kerk of scouting groep.
We gaan het wel een beetje serieus aanpakken. Geen kinderachtige instrumentjes van wc rollen ofzo. Niet de zoveelste knutselactiviteit. Nee, aan de slag met lekker stevig materiaal (pvc buis) en echt gereedschap. Technisch werk dus!
Hoezo een kazoo of feesttoeter máken? Die zijn toch gewoon te koop.
Kom op zeg hé! Zelf maken is toch veel leuker! En zo’n zelfgemaakt muziekinstrument kun je helemaal persoonlijk maken voor jouw feestje.
Dan wordt het zomaar een voetbaltoeter of een koningsdagtoeter of een verjaardag toeter of een weet ik veel wat voor kampioenschap toeter…
Een zelfgemaakte kazoo/ feesttoeter doet het zeker zo goed als zo eentje die je in de winkel koopt en hij hoeft nagenoeg niks te kosten. Ook fijn!
Hoe werkt zo’n toeter dan?
Dat is heel simpel. Als je een liedje neuriet, moet je maar eens aan je keel voelen. Je voelt het trillen. Met je stem maak je dus trillingen. In een kazoo zit altijd iets van een dun velletje plastic. Dat gaat dan meetrillen met je stemgeluid en dat geeft dat typische “buzzende” trompetterige geluid.
Hoe maak je een kazoo en daar weer een feesttoeter van: stappenplan.
Zorg dat je alle spullen die je nodig hebt om je kazoo te maken, bij elkaar hebt.
Dat zijn: pvc buis, stukje dun plastic folie (boterhamzakje of vershoudfolie), elastiekje, plakband voor de versierspullen (papier, karton, of plastic voor een vlaggetje of allerlei gekleurde touwtjes, kijk maar.)
Zaag, hak, snij of knip je pvc buis op de lengte die je wilt.
Als je er een echte feesttoeter van wil maken, heb je wel iets van 30 cm nodig. Als je het nóg gekker wil maken, met allerlei bochten ofzo, dan zou ik wel richting 60 cm of zelfs een meter gaan.
Als je een zaag gebruikt, krijg je altijd een wat ruwe kant. Met een helft van de schaar kun je dat weer glad maken. Kun je beschikken over een echte pvc buizen knipper, dan krijg je altijd een gladde snijkant.
Folie met een elastiekje er op doen
Je neemt een niet te klein stukje folie. legt dat over 1 kant van de buis en bindt je elastiekje er net zo vaak omheen dat de folie vast zit.
Duw er voorzichtig met je duim in zodat er wat rimpels ontstaan i.p.v. dat het helemaal strak zit. Dan doet hij het beter. De andere kant moet je aan je mond zetten om er in te zoemen. Als het goed is, gaat de folie meetrillen.
Versieren maar.
Plak er van alles aan vast wat jij mooi vindt! Een vlag of een handvat. Een kegel om het uiteinde maak je van een halve cirkel karton of ander stevig spul. De punt moet je er dan ook vanaf knippen om hem om je buis heen te doen.
Kazoo, feesttoeter is klaar. Toeteren maar.
Maak er een feest van! Laat maar weten of het goed gelukt is. Dit is mijn exemplaar.
Zou je jouw club of schoolklas wel een workshop “feesttoeter, kazoo maken” gunnen? Dat kan ik voor je doen en de nodige materialen en gereedschappen kan ik ook meenemen!
Gelijk afspreken/ mogelijkheden doorspreken?
Door op deze knop te klikken, stuur je me een e-mail bericht. Vertel a.u.b. wie je bent en waarvan en wat je in gedachten hebt/ wat je wil weten. Ik lees dagelijks mijn mail.
Maat en ritme? Huhh, waar heeft u het over?! Beat? Wat is dat?
In elk geval bedankt voor de goede vragen en je respectvolle toon. En ja, best nog lastig uit te leggen allemaal. Ik ga mijn best doen!
Deze les/ workshop of hoe je dit verhaal ook maar noemen wilt, kun je heel goed gebruiken/ heb je nodig bij de creatieve muziekopdracht die ik hiervoor geschreven heb.
Maat en ritme en dan ook nog de beat. Poging tot uitleg deel 1.
Dan begin ik gelijk maar met de lastigste: de beat.
Het woord “beat” betekent eigenlijk slag of slaan. In de muziek denk je dan al gauw aan een slaginstrument of een drumstel. Dat is eigenlijk een verzameling slaginstrumenten die lekker handig bij elkaar staan en door 1 persoon, met handen en voeten, bespeeld kan worden.
Zo’n drummer maakt meestal een tamelijk vast patroon van verschillende (drum)geluiden die goed passen bij een liedje. Zo’n vast drumpatroon, wat telkens herhaald wordt, noem je de beat van een liedje.
Zonder een compleet drumstel kun je ook een beat maken. Denk maar aan veel hiphop en edm muziek waarin beats met de computer gemaakt worden. Maar het gaat zeker ook lukken met een Cajon (zo’n trommelkist) of zelfs een flinke emmer en een paar stukken bezemsteel of verzin zelf nog 10 andere mogelijkheden.
Oké, een paar nog dan die ik er uit wil lichten: beatboxen (mondgeluiden) en body percussie (trommelen op je lijf). Daar zijn echt heel coole filmpjes van. Super leuk om te bekijken maar wat ze hier eventjes voor staan te doen is eigenlijk best wel ingewikkeld. En het is meer een wedstrijd om zo stoer mogelijk te doen. Deze beats laten zich niet echt gebruiken om een liedje te begeleiden.
Uitleg deel 2: de maat.
Links 2, 3, 4! Links 2, 3, 4! Ik zie mezelf nóg marcheren. Dienstplichtig soldaat van Zoelen…. Liep me daar zo’n sergeant te brullen hoe je in de maat moest lopen. In de maat. Daar heb je het al. Je liep dan met z’n allen in een vaste cadans. Allemaal tegelijk. Sommige van die grapjassen begonnen er ook nog een liedje bij te zingen, precies op de maat….
Zo’n vaste cadans of puls waar je bv op kan marcheren of misschien wel dansen, heet in de muziek de maat.
Een maat in opgeschreven muziek is eigenlijk zoiets als een tijdbalk. Maar dan een hele korte. Eentje van een paar tellen. Heel vaak is dat 4 tellen. Het kan ook 2 of 3 of 6 tellen zijn of nog iets anders. Dat hangt van het liedje af. Welke onderliggende cadans of tel het heeft.
In een liedje plak je eigenlijk een heleboel van die tijdbalkjes of maten achter elkaar. Dus: een vast aantal tellen en dat herhaal je dan zoveel keer bv 12. Je zegt dan dat het liedje uit 12 maten bestaat.
Uitleg deel 3: Ritme.
Ritme heeft alles te maken met korte en lange klanken of tonen. Zo kun je in 1 maat van 4 tellen heel goed een serie hele snelle klanken afwisselen met weer langer klinkende tonen. Als je maar wel zorgt dat ze bij elkaar net zo lang duren als de 4 tellen van die maat.
Voorbeelden van maat en ritme ofwel “beats”:
Ik heb 11 beats gemaakt als voorbeeld. Ze hebben allemaal 4 maten van ieder 4 tellen. Die maten vul ik dan met verschillende ritmes. daarbij gebruik ik voor het gemak 2 verschillende drumgeluiden.
De ideetjes hieronder zijn gemaakt met het notenschrijf-programma: TablEdit. Je kan mijn bestandje: boom tak workshop daarmee openen. Dan moet je wel het gratis leesprogramma Tefview downloaden. Hoe dat werkt kun je zien op mijn pagina over TABS en Noten.
Ik heb er ook een schermvideo van gemaakt. Daar heb ik de beats nog wat aangevuld met gitaar, elektrische gitaar, ukelele en mandoline. Soms speel ik precies met het ritme mee. Soms gaan de gitaar, mandoline en ukelele er juist tegenin.
Beats met bomen en takken.
Eerste een laag geluid. Een diepe drum. Stel je maar zoiets voor als een stuk uitgeholde boomstam. Deze klank noem ik “boom”. Als je vooral de “b” en de “m” uitspreekt vlakbij een microfoon krijg je al een beatbox geluid: B**m wordt het dan.
De lage drumklank“boom” schrijf ik met een muzieknoot die laag aan de notenbalk getekend is. En dan gaat het om het bolletje van de noot.
Een notenbalk is zo’n regel van 5 horizontale lijntjes boven elkaar.
Zo’n noot met een dichtgekleurd bolletje en een steeltje eraan krijgt 1 tel. Het steeltje of de stok van de noot kan omhoog of omlaag getekend zijn. Maakt allemaal niets uit.
Het gaat er dus niet om of dit nu een G of en F of wat dan ook voor een noot is. Het gaat om de lengte van de noot en die is 1 tel (dichte noot met stok) en dat hij “laag” is.
Het 2e geluid is een hoge klank. Die noem ik “tak”. Denk aan de scherpe klank van een afbrekende tak. Ook hier kun je vooral de letters “t” en “k” uitspreken om een beatbox geluid te maken: T*K wordt het dan.
Je zou voor “boom” iedere andere donkere, lage klank kunnen kiezen en voor “tak” een scherpe hoge klank. Bv een klap met je vlakke handen op je lijf als “boom” en een klap in je handen voor “tak”. Dan krijg je een eenvoudige vorm van body percussion.
De noot die ik voor de hoge klank “tak” gebruik zit vrij hoog aan de notenbalk. Hij is ook dichtgekleurd en hij heeft een stok dus ook deze noot krijgt 1 tel.
Maat en ritme voorbeeld beat 1:
Het is een vrij “recht toe recht aan” beat met weinig ritmische variatie er in. Prima te gebruiken voor stevige nummers die niet al te ingewikkeld moeten klinken. Neem b.v. Losing my religion van REM hier als ukelele play along.
Voorbeeld beat 2:
Bij deze beat krijg je telkens 2 snelle noten in de tijd van een tel. Dichtgekleurde noten met stok die aan elkaar zitten met een soort dak. Waardestreep heet dat. Dat betekent dat het snelle noten zijn van ieder een halve tel.
Ze zitten laag aan de notenbalk. Dus 2 snelle lage klanken. Ik noem ze “bomen”.
Bij maat en ritme voorbeeld 3 krijg je 2 hoge snelle noten in 1 tel. Het enige verschil met de “bomen” is dat deze noten hoog aan de balk zitten.
De stokken staan hier omlaag getekend en daardoor wordt de waardestreep meer een soort vloer i.p.v. een dak. Maakt allemaal niks uit. Gewoon 2 snelle hoge klanken van ieder 1/2 tel. Bij elkaar dus 1 hele tel en ik noem ze “takken”.
In country muziek kom je dit ritme veel tegen. Gek genoeg kun je het ook toepassen als je meer een reggae sfeer wil maken.
maat en ritme idee 4:
Bij maat en ritme voorbeeld 4 krijg je weer 2 snelle noten in 1 tel maar dan 1 hoge (tak) en 1 lage (bo). Omdat het wat netter staat zijn hier allebei de stokken omhoog getekend want ja, die waardestreep (het “dak”) moest er nog aan getekend worden om aan te geven dat het 2 snelle noten zijn.
Met een beetje muzikale fantasie kun je hier een ouderwetse “rock and roll” beat in horen.
Een variatie hierop is deze:
Beat voorbeeld 5:
Zoals je ziet staat er in plaats van “bo-men” alleen nog maar “boom”. Een kleine versimpeling, zou je zeggen maar toch geeft deze beat een behoorlijk ander gevoel.
maat en ritme idee 6 met “rust”:
Op de plaats rust! klonk het. Bij dit maat en ritme verhaaltje komt toch mijn militaire diensttijd weer om de hoek kijken. Dan is het toch nog ergens goed voor geweest.
Officieel heet dit teken een “kwart rust” Een rust teken zoals dit gekke ding hier, betekent 1 tel stilte in de muziek. Om niet uit je timing te raken, kun je hier een kleine “schijnbeweging” doen. (Net niet raak, in je handen klappen of een tik in de lucht geven i.p.v. op een drum, zoiets.)
Ritme idee 7 met halve tel rust:
Dit apparaat heet dan officieel een achtste rust. In ons voorbeeld is dat een halve tel stilte. je kan hem zetten i.p.v. “bo” (de eerste of tweede helft van “bomen”) of “ta” (de eerste of 2e helft van “takken”). In de notenbalk van 4 tellen is dat duidelijker.
Het is eigenlijk maar een klein verschil met beat 1. je zou ook kunnen zeggen dat de eerste helft van voorbeeld 3 een beetje omgebouwd is en dat daar de 2e helft van voorbeeld 1 aan vast geplakt zit.
Wel een totaal ander gevoel. Meer iets van een hiphop sfeer.
Vergeet ik nog te vertellen wat zo’n noot met zo’n wimpel er aan is. Dat is niet zo bar ingewikkeld. Dat zijn ook snelle noten van een halve tel per stuk. Meestal, als het er 2 of meer zijn, doen ze dat met zo’n “waardestreep” zeg maar een dak of een vloer. Maar het mag ook met van die vlaggetjes.
Als je één los staande snelle noot hebt b.v. met een korte stilte ervoor of er achter, dan gebruik je zo’n vlag aan de noot.
En ja, van die vlag of wimpel noten kunnen ook laag aan de balk zitten. Dan zien ze er zó uit. Ook hier geldt dat je ze meestal met een “dak” schrijft als het er 2 of meer bij elkaar zijn. Bij 1 los staande snelle noot gebruik je de vlag.
Een ander maat, ritme idee met van die halve-tel-rusten en vlag-noten (zowel hoog als laag) is dit. Vergeet de schijnbeweging niet op de halve tel rust!
Voorbeeldje 8:
Bonus beats of nog wat extra maat en ritme ideeën:
Bij de volgende maat en ritme ideeën wordt het nog wat ingewikkelder. Ik raakte een beetje uitgekakt met alleen de takken en bomen. Daarom zijn er nog wat toffe peertjes en andere ritmische woorden bij gekomen. Zie het maar als bonus voorbeelden.
Met wat we tot nu toe gehad hebben kan je al heel wat verschillende beats maken. Oké, je bent verder gegaan met lezen dus je gaat voor de bonus! Nou, hou je vast.
Dit is een groepje van 3 nog snellere noten met een 3-tje erboven. Ze passen met zijn drieën precies in 1 tel. Een triool heet dat in de officiële muziek-kretologie. Aan mijn ritme woord “mof-fel-tje” kun je horen dat ze wat lager klinken. Ze zitten laag aan de balk dus staan ze voor een laag geluid.
Dit is dan natuurlijk ook zo’n triool maar dan hoog. Daarom heb ik voor het ritme woord “ap-pel-tje” gekozen. Het 3-tje zit nu aan de onderkant. Maakt niets uit. Het zijn gewoon 3 behoorlijk snelle, hoge noten die in 1 tel passen.
(bonus) Beat 9 met triolen:
Je zou ook terug kunnen denken aan je tijd bij de kleuters en het liedje “Olleke Bolleke”. Dat zijn in feite ook triolen. In wat langzamere rock balads komt dit ritme ook voor.
(bonus) ritme idee 10 met boogjes:
Nog een lage triool maar nu zit er weer een boogje getekend tussen de eerste 2 noten. Dat betekent dat die 2 nu “aan elkaar zitten”. Dan bedoel ik hoe lang ze duren. “Tof-” moet je gewoon iets langer aanhouden dan “fe”. De lengte van de middelste noot wordt aan de eerste noot geplakt. Denk, in je hoofd maar zoiets als “tohof-fe” Je krijgt dan een soort “huppel”-pasje.
Dit is dan natuurlijk ook zo’n triool met boogje maar dan hoog. Daarom heb ik voor het ritme woord “peer-tje” gekozen. Ook hier spreek je “peer-” wat langer uit dan “tje”. Denk maar “peeheer-tje” om het goede huppelpasje te krijgen.
Dit ritme klinkt swingend. Veel ragtime, jazz en blues muziek heeft het.
(bonus) maat indeling voorbeeld 11, nog snellere noten:
Nog sneller? Echt? Als je dat persé wilt, kan dat. Hier heb je 4 noten met een dubbele waardestreep. Die gaan nog eens 2 keer zo snel als noten met 1 waardestreep. Er passen er 4 van in 1 tel. Het zijn lage noten dus ik bedoel hier een serie lage klanken mee.
En hier heb je dus 4 snelle hoge noten. Ook deze 4 passen weer in 1 tel. Razendsnel dus!
Oei! nu zijn de noten en poten opeens nootjes en pootjes geworden. Maar voor het ritmische idee maakt dat geen fluit uit.
Nog tachtigduizend andere mogelijkheden…
Met de ideeën in dit verhaal kun je nog veel meer verschillende beats bedenken. Als je meer ritmische geluiden gaat gebruiken en nog meer verschillende lengtewaarden van de noten of juist de rusten, zijn de mogelijkheden eindeloos!
En toch kun je met een simpele “boom-tak” beat en eventueel nog wat andere muziekinstrumenten heel effectief een liedje begeleiden. En daar gaat het om!
Deze creatieve muziekopdracht begint met een liedje wat ik gemaakt heb: “Waarom ik?”. Dat is een mega eenvoudig lied met toch een serieus diepe tekst, al zeg ik dat zelf. Je hebt het zó geleerd.
Maar daar blijven we niet bij. Je gaat, met een groepje klasgenoten een bandje vormen. Jullie gaan er je eigen creativiteit op loslaten! En dan heb ik het over:
De tekst. Je gaat je eigen lyrics maken op de bestaande melodie. Daar ga je een poster van maken.
Beat. De maat van het lied ga jij voorzien van een vette beat.
Muziekinstrumenten. Dat kan van alles zijn waar maar muzikaal geluid uit te halen is. Met een lege fles kun je ook muziek maken. Of een zelfgemaakte kazoo maar ook instrumenten van mij (als ik op jouw school aan het werk ben) of van de school zelf als ze die hebben. Bespeel je zelf een instrument? Helemaal te gek! Die mag je er natuurlijk ook bij gebruiken.
Optreden. Verzin van alles om het nóg gaver te maken! Moves of danspasjes, een maffe bandnaam, kleding, verzin iets.
Bij alle onderdelen van deze creatieve muziekopdracht kan ik helpen maar:
Je kijkt eerst verder in dit verhaal. Elk onderdeel krijgt nog een apart stukje uitleg.
Voor sommige dingen verwijs ik naar een ander verhaal op deze site of een andere site of een filmpje
Overleg in je groepje. Het komt dus ook aan op samenwerken. Waar jij goed in bent, kun je de andere “bandleden” mee helpen en andersom geldt dat natuurlijk ook! Maar doe wel zachtjes. De andere groepjes moeten zelf iets bedenken….
Creatieve muziekopdracht?! Blèèh. Dat kan ik niet!
Dat mag je echt nooit, nooit, nooit meer zeggen! Het enige wat ik bij mijn muzieklessen wil horen is: “Dat kan ik nóg niet.” Ik heb deze muziek opdracht vaker gedaan met allerlei bovenbouw groepen op allerlei basisscholen.
Je wil niet weten wat er aan creativiteit loskomt bij de kinderen. Dus waarom zou jij dat niet kunnen leren? Gewoon brainstormen in je groepje. Niet te gauw een idee van tafel vegen. Een paar klad aantekeningen maken. Komt echt goed allemaal.
Genoeg gekletst! Aan de gang nu met het liedje “waarom ik”?
Zorg eerst dat je het liedje kan dromen. Luister en zing mee tot het je neus uit komt en dan nog een keer of tien.
Hier heb je een filmpje wat ik ervan gemaakt heb. De eerste keer met zang (of wat daar voor door mag gaan). Dan een stukje instrumentaal met kazoo. Het derde stukje is meer een soort rap.
Het is een voorbeeld hè. Als jij mijn liedje leuk vindt, ben ik zeer vereerd natuurlijk. Ik heb er erg mijn best op gedaan en het is een hoop werk. Maar het is niet verplicht om het leuk te vinden. Het belangrijkste bij deze creatieve muziekopdracht is- hoe raad je het?- jouw creativiteit! Jij gaat er jouw lied met jouw vibe van maken.
De tekst: Hoe ga je jouw eigen lyrics maken. Reclameliedje
Het is de bedoeling dat je er een reclame liedje van gaat maken. Het mag ook een antireclame worden: een disstrack maar dan niet gericht op een persoon en al helemaal niet op een klasgenoot. Foei! Schei uit. We houden het wel een beetje gezellig zeg. En anders wordt je gediskwalificeerd…
Denk gewoon aan een (web)winkel waar je echt niet wil zijn of iets wat je daar kan kopen maar wat je absoluut niet moet willen en waarom dan wel niet.
Het moet wel goed passen op de melodie van “Waarom ik?” Begin dus altijd in het klad.
Iedereen in jouw groepje maakt een kladversie van (een deel van) jullie liedje. Je denkt met elkaar mee. Niet zo hard praten dat de rest van de klas het ook hoort want dan kunnen zij het zomaar overschrijven. Maar let eerst nog even op de volgende uitleg.
Je ziet hier wat verschillende muzieknoten met daaronder de woorden. Niet schrikken: je hoeft voor deze muziek opdracht geen noten te kunnen lezen.
Het enige wat je hier van moet snappen is dat een dichte noot met een stokje eraan, wat korter duurt (1 tel). De lettergrepen “waar” en “om” krijgen dus ieder maar 1 tel.
Zo’n noot met een gat erin en ook met een stokje eraan, duurt wat langer (2 tellen). “Ik” wordt dus wat langer aangehouden.
Dat gekke tekentje vlak voor die lange noot, kun je negeren. Niet belangrijk voor nu.
Je zingt dus kort kort lang: Waar om ììììk.
Benodigde tijd: 1 uur en 30 minuten
Hoe maak je jouw reclame lied tekst op de melodie en het ritme van een bestaand lied? In ons geval het liedje “Waarom ik”.
Verzin het onderwerp: in ons geval een merk of product.
Ga dus woorden of korte zinnen zoeken die op dat zelfde ritme gaan als “waar om ìììk”. Bij voorbeeld: “Lol punt kom” om maar even een populaire webwinkel te noemen. Je mag ze zelf bedenken of uit een reclame folder halen.
Stukje herhalen
Dit herhaal je gewoon een keer want zo zit het liedje nu eenmaal in elkaar. En in reclame komt ook heel verschrikkelijk veel herhaling voor. Je ramt je onderwerp er als het ware in bij je publiek (de rest van de klas).
Ik zou dan krijgen: “Lol punt kòòm, Lol punt kòòm. Dit klinkt een beetje als een vraag. Een muzikale vraag dus.
Rijmwoorden zoeken
Pak een stuk kladpapier of een wisbordje of zoiets en ga het alfabet langs totdat je een redelijk rijmwoord vind. Dat schrijf je op en dan ga je weer verder:
Aom is niks. Bom zou kunnen, opschrijven maar. Com lijkt teveel op kom maar krom zou weer wel kunnen, opschrijven dus. Dom zou kunnen, opschrijven. Eom is niks. Fom is niks. En ga zo maar door.
Antwoord zin bedenken
De zang of rap die op het stukje van stap 2 volgt is een soort antwoord op de muzikale vraag. Hij bestaat uit 6 korte klanken of lettergrepen en 1 lange. Tel maar na: waar om heb ik nu de hìììk?
Ik heb bv bedacht: Koop maar raak, be taal je kròòm. Bij elkaar is dat dan 1 zangregel van het liedje.
Lol punt kòòm, Lol punt kòòm. koop maar raak, be taal je kròòm.
Van zang naar rap
Als je liever rapt dan zingt, pas je de tekst nog wat aan. Want: een woord (of een stuk van een woord) lang aanhouden gaat zingend nu eenmaal makkelijker dan rappend. Oplossing: voeg er nog een lading kleine woorden tussen. Zorg wel dat je de raptekst in dezelfde tijd/ maat kunt zeggen als de gezongen liedtekst. In mijn voorbeeld wordt dat dan:
Lol puntje komen Lolletje punt kom ja. Koop maar lekker raak en betaal je lekker krom.
Oké 2 keer het woord “lekker” in 1 zin is misschien niet perfect. Hoewel; de betekenis verandert wel iets. De eerste keer is het wel een lekker gevoel om van alles on line te bestellen. De 2e “lekker” is toch wat venijniger.
Op deze manier nog 2 van deze zang- of rap-regels bedenken.
Die zangregels mogen weer over een andere winkel of product gaan. Het complete lied bestaat uit 3 regels van ieder 4 maten.
Poster maken
Geen reclame is compleet zonder een mooie poster! Op een groot stuk papier wil ik je songtekst zien in grote, duidelijke, graffiti achtige letters versierd met allerlei mooie tekeningen van merklogo, bloemetjes, muzieknoten, verzin iets. Houdt ook nog een stukje vrij waar je je beat (met muzieknoten e.d.) kan opschrijven.
Vergeet niet jullie namen er op te zetten en de naam van je band.
Creatieve muziekopdracht deel 1: tekst is nu (bijna) klaar.
Als het goed is, heb je nu een te gekke tekst gemaakt en daar ook een mooie poster van gemaakt. Die heb je nodig bij je optreden. Dat dient dan als ondertiteling bij je muzieknummer.
Om het verhaal van deze creatieve muziekopdracht compleet te maken heb ik hier nog een pdf voor je met de noten, de tekst, akkoorden en gitaartab van het lied. Niet dat je dat nú allemaal al moet kunnen en snappen maar wel een klein beetje. De lange en korte noten bv en het leest het wat makkelijker mee.
En als je toch met alle geweld wil weten hoe gitaartab werkt, dan ga ik je zeker niet tegenhouden. Ik heb zelfs een heel verhaal gemaakt over TAB of tabulatuur.
Dit is deel 2 van de muzikale opdracht. Ik raad je aan om mijn verhaal over maat en ritme en beats eerst maar eens vreselijk te gaan bestuderen!
Hieruit kun je zomaar een beat stelen. Die ga je dan gebruiken voor jouw eigen lied/ rap. Kies er een die je snapt en kan doen (bodypercussie of beatboxen of ergens op trommelen).
Je drumpatroon/ beat moet ook nog op je poster getekend worden. Denk hier goed over na! Ga niet lukraak lopen rammen bij wijze van beat. Kies een goed patroon van 4 tellen, wat je steeds herhaalt, 12 maten lang. Oefen dat. Alleen aan het eind van je liedje kun je even helemaal los gaan.
Iets geks aan de hand?!
Nou, er is zeker iets geks aan de hand. Wie goed gekeken heeft naar de pdf van het liedje, een stukje naar boven in dit verhaal, heeft het gezien. Het lied begint met een halve maat. Wat is dat nu weer?
Jaha, dit plaatje heb je al eerder gezien in dit verhaal. Maar nu gaat het om iets anders.
Dit is het begin van het liedje en na 2 korte noten (van ieder 1 tel) staat er opeens een streep getekend van boven naar onder.
Dat is de eerste maatstreep. Pas daarna beginnen de maten van 4 tellen.
Elk gebiedje tussen 2 van die rechtop staande strepen, is een maat. Daar zitten dus 4 tellen in. Maar niet bij het allereerste stukje. Daar zitten er maar 2.
Dus het stukje “waar om” is een soort aanloopje. Een opmaat heet zoiets in de muziek.
Je beat van 4 tellen begint pas na dat aanloopje.
Nog iets waar je de sfeer van je lied en de beat mee bepaalt, is het tempo.
Hoe snel moet het? Ofwel wat wordt je tempo? Een droevig liedje zing je meestal langzaam. De beat wordt dan ook langzaam. Je gaat gewoon de maten langzamer uittellen.
Vrolijke of juist heel felle liedjes gaan meestal wat vlugger. En de beat wordt dan ook sneller. Sneller tellen dus. Hierover is door “schooltv” een geweldig goed filmpje gemaakt. Glen Faria legt het super duidelijk uit.
Bedenk wel: een heel drukke, volle beat is moeilijker om snel te doen dan een simpele “boom tak” beat.
Creatieve muziekopdracht deel 3 de muziekinstrumenten:
Voor het optreden aan het eind van deze creatieve muziekopdracht, ga je er nog wat extra’s bij doen. Dat kan iets zijn met muziekinstrumenten die je zelf gemaakt hebt. Super leuk natuurlijk.
Ik neem, als je dat wilt, nog wat muziekinstrumenten mee. Die mag je van mij lenen (als ik op jouw school ben). En dat zijn:
ukeleles ik kan er 4 meenemen.
gitaren ik kan er 2 meenemen
rioolbuisdrums, afwasborstels, wc borstels, stukken bezemsteel en andere door mij gemaakte instrumenten in de grote ijzeren ton (en dat is zelf ook een drum)
Voor al deze instrumenten geldt: je bent er zuinig op! Niet aan stemknopjes gaan draaien!! Stemmen doe ik.
Op deze, mijn, website is genoeg informatie te vinden om een heel klein beetje te leren spelen op ukelele en gitaar. Neem bv de beginnerscursus ukelele. Als je iets met gitaar wil doen, kun je b.v. de TAB gebruiken die in dit verhaal zit een stukje naar boven in dit verhaal.
Tenminste: hij doet verschrikkelijk zijn best. De ene keer gaat het al best aardig. Hij maakt vorderingen met orde houden in zijn creatieve invallessen.
Er zijn momenten dat de praktijk van de klas een stuk weerbarstiger is. Maarrr daar heeft hij intussen wat kunstjes en trucjes voor geleerd. Als die “geheime gevechtstechnieken” er aan te pas moeten komen, gaat het nog niet vanzelf maar dat zijn zowaar gouden leermomenten. daar ga je meer van horen in dit snarenblog verhaal.
Word ook supporter. Maak me blij!
Orde houden in wát voor lessen?!
Stel je voor dat je, net als ik, het rampzalige idee in je hoofd hebt gekregen om als creatieve beroepsgek je eigen veilige atelier, muziekruimte of wat dan ook, uit te rennen en een beetje als invaller voor de klas te gaan staan, met je creatieve vak. Dat is toch gewoon vragen om problemen?
Ja, oké ik kan het uitleggen hoe het zover gekomen is. Ik heb er zelfs, heel creatief, een pagina over gemaakt op deze site. En ja, je gaat vroeg of laat gegarandeerd aanlopen tegen wat lastige dingen op gebied van orde houden. Je bent overigens niet de enige. Iedere beginnende leraar heeft dat. Alleen sta je als beginnende creatieve invaller nog een beetje extra op achterstand.
Je kent de kinderen niet. Hun namen niet en hun gebruiksaanwijzing ook niet.
Aan het eind van de dag ga je weer en je volgende lesdag is weer ergens anders. Die kinderen ken je niet. Hun namen niet en hun gebruiksaanwijzing ook niet etc. etc.
Een nieuwe leraar wordt altijd uitgeprobeerd dus je bent altijd weer aan de beurt..
Je kent de gewoontes van de school niet. Daar gaan ze waarschijnlijk misbruik van maken.
Je hebt een creatief vak. Dat geeft meer “vrije” momenten = chaos in de klas.
Als ik mijn best doe, kan ik er nog wel een paar verzinnen. Maar oké, Orde houden is voor iemand als ik best lastig.
Eigenlijk wil ik het gewoon gezellig hebben met een schoolklas en lekker aan het werk gaan met mijn muzikale, creatieve lesprogramma. Gewoon aan de gang gaan met je geliefde vak en dan de schoolkinderen enthousiast krijgen zodat ze fijn meedoen zonder klieren of ander wangedrag….
Ja, soms werkt het inderdaad zo. Je hoeft dan niet of nauwelijks te denken aan het houden van de orde. Maar dat is wel geluk hebben als je zo’n klas treft. Mijn eerste schoolopdracht ging zo. Een halve klas. Ze vonden het leuk en we hadden er zin in!
Soms is er gewoon meer nodig. Er zijn soms kinderen die de boel dusdanig verstoren in je les dat het niet meer werkbaar is. Vervelend voor jou. En ook vervelend voor de kinderen die wel graag lekker mee gaan doen!
Een beetje ruggensteun vanuit de school is dan wel heel prettig. Meestal krijg ik dat ook. Ik vraag altijd naar wie ik toe kan als ik iets met een leerling heb waar ik zelf niet uit kom.
Liever regel ik mijn zaken in de klas gewoon zelf. Alleen in het uiterste geval stuur ik een leerling er uit naar de directeur of naar een andere juf of meester.
Regie in de klas, hoe dan?
Maar ja dan moet je dus wel zelf goed de regie in de klas in handen hebben. Geloof me: dat is een leerproces. Ik heb echt niet de wijsheid in pacht op gebied van orde houden. Ik begin het een beetje te leren. Zie dit hele verhaal maar als collegialiteit of intervisie.
Ik heb wat korte cursussen en trainingen gedaan over lesgeven in het basisonderwijs. Voor een klein deel ging dat dan ook over klassenmanagement en dus ook over orde houden. Daar heb ik best wat van geleerd. Maar als je dan de praktijk in gaat, blijkt het allemaal nog heus een beetje ingewikkeld te zijn.
Een van die trainingen was de 5 daagse “qrabbl academie” (wel een heel chique naam voor zoiets). De laatste dag hiervan ging dus over dat zogenoemde klassenmanagement. We bekeken o.a. filmpjes van leraar 24 gemaakt door ene René Kneyber (de schrijver van het boek linksonder op de foto). Super grappig en leerzaam! Daarna ben ik zelf ook van alles gaan lezen op internet maar ook ouderwets, in papieren boeken.
Meestal gaan deze boeken en artikelen er vanuit dat je “gewoon” leraar bent van beroep en als je op een basisschool werkt, dat je dan “gewoon” een klas hebt. Het hele schooljaar zie je dan dezelfde gezichten. Je kunt weken de tijd nemen om van alles op te bouwen.
Als creatieve invalleraar ligt dat allemaal flink anders. Waar een ander weken of maanden over doet, moet jij meestal in 1 dag voor elkaar zien te krijgen….
Ik doe verschrikkelijk mijn best om die kunst te leren. Daarvoor wapen ik mezelf met theorie die ik o.a. uit boeken haal. daarna ga ik het in de praktijk van een lesdag gewoon uitproberen. Sommige dingen werken bij mij super goed en bij andere dingen heb ik dat wat minder.
Mijn opgedane wijsheden over het orde houden:
De heerlijkste hulpregels voor het herstellen en houden van de orde in onder- en bovenbouw:
Nieuwsgierig geworden naar mijn heerlijke hulpregels voor het orde houden? Ik heb er 2. Gebruik ze gerust. Pas ze naar harte lust aan.
Hier eentje voor de onderbouw: Ik doe voortaan goed mee met de muziekles. Ik praat of roep er niet doorheen. Want dat is heel naar voor de meester en ook voor de anderen.
De regel voor de bovenbouw is een stukje uitgebreider: Ik ben ……………………….. en ik zit in groep ……………… Natuurlijk weet ik best wel wat normaal meedoen is. En dat ga ik voortaan zo goed mogelijk doen.Ik ga dus niet zomaar door de klas heen praten of roepen. Zelfs niet als anderen dat wel doen. Ik ga er dan niet op in.
Ook praat ik niet door de meester heen als hij iets zegt. Ik ga ook niet hard door de klas roepen dat de anderen stil moeten zijn want dat helpt natuurlijk ook niet.
Als ik de les verstoor, op wat voor manier dan ook, is dat heel vervelend voor meester Willem, voor degenen die graag goed mee willen doen en ook voor mijzelf want dan moet ik dit hele lange verhaal een aantal keer overschrijven. En zo leuk is dat nu ook weer niet.
Gaat het nu altijd goed met orde houden in die creatieve lessen?
Wat zou het leuk zijn als ik hier volmondig “ja” op kon zeggen. Maar nog steeds is de praktijk soms weerbarstig. Ik mag gelukkig wel zeggen dat het hele verhaal van hierboven helpt.
Er is een situatie die ik nog steeds lastig vind. Dat is als ik niet 1 hele lange dag met 1 klas optrek maar meerdere weken achter elkaar een of meer klassen een half of heel uur of iets ertussenin, muziekles mag geven.
Het hele idee van de hulpregels komt dan niet zo goed uit de verf. Want de les is maar kort en de tijd dat je iemand kan laten schrijven ook. Daar moet ik eens goed over na denken. Over afspraken met de vaste meester of juf van zo’n klas dat die er voor zorgt dat ze toch hun schrijfwerk af moeten hebben voordat ik ze de volgende keer weer zie.
Heb je nu zoiets van: wie is die Willem van Zoelen dan wel met zijn muziek, verhalen en hulpregels? Nou dan kun je even kijken, als je wil hoor, op mijn pagina waarop ik me een beetje voorstel.
Ben je nu toevallig directeur van een basisschool en vind je dit hele verhaal nogal grappig? Of zit je nu een beetje meewarig te glimlachen? Zou je wel eens willen zien wat ik er in het echt van terecht breng? Zou kunnen toch? Je zou op mijn pagina over het school lesgeven kunnen kijken. Direct contact met me opnemen mag ook.
Gelijk afspreken/ mogelijkheden doorspreken?
Door op deze knop te klikken, stuur je me een e-mail bericht. Vertel a.u.b. wie je bent en waarvan en wat je in gedachten hebt/ wat je wil weten. Ik lees dagelijks mijn mail.
1 greep met 2 vingers is 3 makkelijke mandoline akkoorden voor beginners
In dit snarenblog verhaal krijg je 1 greep voor 2 vingers waarmee je 3 makkelijke mandoline akkoorden speelt. Ideaal als begin dus om mandoline te leren spelen.
Als je helemaal klaar bent met dit verhaal, de inhoud van dit verhaal dan hè, kun je verder met het vervolgverhaal: beginnersles mandoline deel 2.
Zoals je weet zijn er talloze liedjes die je met 3 akkoorden of minder kan begeleiden. Dat geldt dan dus ook voor mandolineakkoorden. Want, of er nu bij staat dat die akkoorden bedoeld zijn voor mandoline of b.v. voor gitaar of ukelele, dat maakt toevallig even helemaal niks uit! Want een C-akkoord bijvoorbeeld, is gewoon altijd een C-akkoord.
Het enige wat je moet weten, is hoe je op jouw instrument zo’n akkoord speelt. Dat maakt dan weer wel heel veel uit want een C-akkoordgreep voor mandoline ziet er wel totaal anders uit dan die voor ukelele of gitaar.
Tegen het eind van dit verhaal kun je een stukje bladmuziek (een pdf-je) downloaden in notenschrift en mandoline tab. Als je nog geen idee hebt wat Tab ofwel tabulatuur is, verwijs ik je graag naar mijn verhaal over tab.
Dan doe ik er ook nog 3 verschillende manieren bij van aanslaan (slagjes). Krijg je allemaal voor niets! Tenminste, ik hoop natuurlijk dat je de mandoline helemaal te gek gaat vinden en nog veel meer bij me wil leren en dan b.v. een leskaart aanschaft. Maar dat mag je natuurlijk helemaal zelf weten.
Mandoline, wat is dat voor een instrument?
Ik hoorde voor het eerst bewust mandolinemuziek toen ik als kind graag naar een radiohoorspel luisterde. Vlak daarvoor was er een programma met country muziek dat als eindtune een pittig stukje bluegrass had met daarin het heldere geluid van een mandoline. Dat glasheldere snelle mandoline gepingel is me bij gebleven. En hoe!
Later hoorde ik in een pop-nummer opeens datzelfde mandolinegeluid. Het was de groep REM met het nummer “losing my religion” over een verlieservaring die aanvoelt alsof je je geloof verliest.
En dan heb je ook nog klassieke mandoline. Dat is ook echt heel mooi en prachtig! Neem nou mevrouw Lichtenberg. Bovenste plank werk!
Wist je trouwens dat ze in Zuid Amerika een heel eigen model mandoline hebben ontwikkeld? Ze noemen het “bandolim”. En spelen dat ze daar kunnen! Je swingt de pan uit. Luister maar eens naar Elisa Meyer Ferreira.
Maar nu terug naar beginnersniveau: mandoline akkoorden voor beginners:
Ben je een beetje omver geblazen door al dat hoog niveau-werk? Hoeft helemaal niet! Trust me. Ik ben je mandolineleraar, altijd geduldig, vriendelijk… Ik ga je een simpele manier geven om al gelijk leuk van start te gaan met mandoline leren spelen.
Dus: plectrum (zie ook de video) in de aanslag en gaan met die mando!
Neem nu deze akkoordgreep. Het standaard G akkoord. De verticale lijnen stellen de snaren voor. Nu heeft een mandoline 8 snaren en je ziet er hier maar 4 getekend. Dat is natuurlijk om inkt te sparen en de boel wat te versimpelen.
1 getekende lijn mag je opvatten als 2 snaren die vlak bij elkaar zitten. een snarenpaar, zou je dat kunnen noemen. Want zo werkt dat bij mandoline: telkens 2 snaren die dicht bij elkaar zitten. En die 2 worden op exact dezelfde toon gestemd. Dus, van boven naar onder in speelhouding: GG DD AA EE. Dezelfde stemming als een viool maar dan met dubbele snaren.
De horizontale lijnen stellen de fretten voor maar dat had je natuurlijk al in de gaten.
Ik zou dit mandoline akkoord met wijsvinger en middelvinger pakken. Dat zijn dan de 2 zwarte stippels. De 2 rondjes betekenen dat je die snarenparen niet moet aanraken met je “greephand”. Die mogen vrij klinken. Open snaren dus.
We zullen onze oude vriend “Rocking Jacques” er maar bij halen. Een super bekende melodie (vader Jacob). Het fijne van hem is dat je aan 1 akkoord genoeg hebt b.v. het G-akkoord. Ik heb er een filmpje van gemaakt. Waarin ik ook nog eens wat verschillende ideeën verklap over hoe je dat dan doet.
Ik heb van het laatste stukje van deze video ook nog een YouTube short gemaakt. Dat is de mandoline play along van dit liedje.
Zelfde greep, ander plekje op de mandoline = ander akkoord
Dat is nou zo leuk aan de mandoline! Je kan dingen zomaar een verdieping hoger of lager pakken (in speelhouding dan hé). Het wordt dan een ander akkoord. Zo zie je hier dat je de G-akkoord greep van net, nu op 2 andere snaren neerzet en voilà, daar heb je het C akkoord. Zorg er ook hier voor dat de “open” snaren, die waar de rondjes boven staan, ook echt vrij kunnen klinken. Dat je er niet tegen aanzit met de zijkant van een van je vingers.
En dan gaan we gewoon eens gek doen! We verplaatsen dezelfde akkoordgreep nog een verdieping omhoog op de hals van de mando (in de houding zoals je speelt, in het diagram dus eentje naar links).
Je krijgt nu een mandolineakkoord met een wat exotische naam: Fmaj7 of meer officieel F majeur 7. Niet zenuwachtig worden! Het is een makkelijke greep. Je kan hem meestal prima gebruiken als “gewoon” F-akkoord.
Vindt je die wat raadselachtige klank in dit mandoline akkoord toch niet zo fijn, dan kun je gewoon alleen de bovenste 3 snaren (de 3 linkse in het diagram) laten klinken. Dan is het weer gewoon een F-akkoord zonder complexe dingen erbij.
Toch graag nog wat hulp?
”Allemaal leuk hoor, zo’n snarenblog verhaal maar ik wil toch graag iemand die me vertelt of ik het wel goed doe…” Hoor ik je denken. Nou dat kan. Neem b.v. een kleine leskaart. Dat geeft je recht op 3 lessen van 30 minuten die je kan bespreken, in overleg met mij, wanneer het je uitkomt. Het mogen ook lessen via skype zijn.
Je kan nu dus op 3 verschillende toonhoogtes “Rocking Jacques” begeleiden. Ik heb een YouTube short filmpje gemaakt waar ze in 1 minuut alle 3 voorbijkomen. De “slag” die ik hierin toepas, is wel wat ingewikkelder (met afdempen en zo), maar je kan hem toch best meespelen op de manieren zoals ik in dit verhaal heb uitgelegd.
Hier heb je ook nog een pdf bestandje van de bladmuziek zowel in het notenschrift (standard notation) als mandoline tab van het liedje “Rocking Jacques” in de toonsoort G. Het is ongeveer zoals ik het speel in het laatste stukje van de lange video hier ergens verder naar boven in dit verhaal.
Daar heb ik trouwens ook nog een YouTube short filmpje van gemaakt. Bij dit liedje gebruik je dus uitsluitend het mandolineakkoord G om te begeleiden.
Volgende keer weer verder met de mandoline akkoorden.
In een volgend verhaal gaan we liedjes erbij pakken waarin je meerdere mandolineakkoorden gebruikt. Je zal dus na een x aantal maten moeten overstappen op een ander akkoord en dan na zoveel maten weer. Maar met de nu gebruikte mandoline akkoorden G, C en Fmaj7 moet dat te doen zijn.
Er komen natuurlijk nog andere akkoorden bij zoals D en A maar, geen zorgen, op de mandoline heb je veel mogelijkheden: moeilijke maar ook makkelijke.
Dit hele verhaal inclusief liedjes en youtube filmpjes krijg je helemaal gratis en voor niks van mij. Mocht je me toch willen steunen om meer van dit soort verhalen te maken en daar veel tijd in te steken: dat kan. Een kleine donatie is altijd welkom. Voel je vooral niet verplicht. Het is absoluut vrijwillig.
Zeven, door mij uitgebroede, ideeën die je kan gebruiken om melodieuze ukulele solo’s te maken en dat aan de hand van 2 liedjes: de ”Moonsong” en ”Skip to my Lou”. Bij elk liedje gaan we 3 verschillende chord melody ukelele arrangementen maken en we sluiten af met een fijne endlick. Ik heb zomaar het vermoeden dat je in staat bent om deze ideeën ook weer te gaan toepassen op allerlei andere songs. En dat zou ik zeker doen!
Chord melody ukulele is, hoe kan het ook anders, zoiets als melodie en akkoorden in elkaar breien maar dan muzikaal en in ons geval met de uke. Ik weet er geen goede Nederlandse term voor. Wat nog het meest in de buurt komt is: melodieus soleren. En op de een of andere manier is de ukelele daar een heel fijn instrument voor!
Als je nog nooit iets met melodieuze ukulele solo’s hebt gedaan, raad ik je aan om eerst mijn vorige verhaal over het maken van een ukelele solo door te werken. Daarin houd ik het allemaal nog wat eenvoudiger.
Bekijk anders eerst mijn filmpje over melodieuze ukulele solo’s!
Oké, dat was wel even een hele zit zeg! Maar als het goed is, ben je nu al een heel stuk wijzer. In het verdere van deze snarenblog krijg je nog van mij de TAB en noten van alle arrangementen. Hier en daar ga ik op bepaalde details nog wat verder door ook. Sommige dingen kan ik beter in een video uitleggen maar er zijn ook dingen die handiger uit te leggen zijn d.m.v. tekst met afbeeldingen.
Toch graag nog wat hulp?
”Allemaal leuk hoor, zo’n snarenblog verhaal maar ik wil toch graag iemand die me vertelt of ik het wel goed doe…” Hoor ik je denken. Nou dat kan. Neem b.v. een kleine leskaart. Dat geeft je recht op 3 lessen van 30 minuten die je kan bespreken, in overleg met mij, wanneer het je uitkomt. Het mogen ook lessen via skype zijn.
Het melodietje van dit liedje is uiterst simpel en daarom is het een fijn voorbeeld om mee te werken!
Benodigde tijd: 1 dag, 1 uur en 1 minuut
Hoe pak je de eerste melodieuze ukulele solo van Moonsong aan?
Kale melodie pakken
Als je alleen de bovenste lijn van de TAB leest (de A-snaar dus), heb je de kale melodie te pakken. Die heb je binnen de kortste keren in je hoofd en in je vingers. De melodie bestaat uit 2 keer deze regel.
Akkoorden toevoegen
Met de rest van de snaren, de bovenste 3 dus, maak je de akkoorden. Je zal af en toe moeten puzzelen welke vinger je waar gaat gebruiken van je linkerhand (als je rechtshandig bent). Als je een A akkoord hebt en de melodie op de onderste snaar zit in het 4e vakje. Dan is het denk ik, slim om dat 4e vakje met je pink te doen en je A-greep met middel- en wijsvinger.
Bepalen waar je de akkoorden wil hebben
Je hoeft niet op elke noot van de melodie een akkoord te plakken. Gelijk op de eerste melodienoot is meestal wel een goed idee. Verder ook als er van akkoord gewisseld wordt. Meestal is dat in dit liedje op de 3e tel. Dus soms is het prima op alleen de eerste tel van de maat. Vaak is op de eerste en 3e tel van de maat en beter idee. Laat tussentijds je akkoordgreep wel staan! Anders krijg je een wat kort afgekapt geluid telkens. En dat wil je hier niet.
Moonsong melodieuze ukelele solo’s idee 2 en 3: fingerstyle
Bij deze 2 muzikale ideeën voor de uke is het zo dat je met je duim de g- en C-snaar aanslaat. Deze noten staan met de stokken omlaag getekend. En dat geldt ook voor de stokken bij de cijfers in de TAB. Je speelt deze akkoordtonen afwisselend. Eerst de bovenste, g-snaar dan de C-snaar etc. Op iedere tel komt dus een akkoordtoon. Je akkoordgrepen moeten dus ook goed staan in elk geval op deze 2 snaren. Om mooie stevige, volle tonen te krijgen laat je je duim zoveel mogelijk een “vallende” beweging maken. Richting de vloer dus.
Met je vingers speel je de melodie. In de 2e versie is dat gewoon de melodie zoals hij is. In de 3e versie ga ik een beetje aan de haal met de melodie. Vooral ritmisch maar soms voeg ik er ook wel eens een toontje aan toe als het me uitkomt. Het begin van improvisatie op de ukulele, zou je dit kunnen noemen. Dat staat wel leuk toch?
Hier nog een YoutubeShort waarin alle 3 de versies in 1 minuut voorbij komen. Op tempo dus!
In de eerste versie gaan we weer aan het “strummen” maar dan wel gelijk een beetje ritmisch door elkaar geklutst. Maak je geen zorgen. Het komt iedere keer weer netjes uit in de maat. Ik heb gewoon wat lengte van de ene strum afgepakt en dat weer ergens anders er in gestopt.
Ik heb met pijlen de richting (up of down strum) erin gezet. Let wel: een pijl omhoog betekent een strum vanaf de g snaar richting de vloer! Als je tenminste een beetje fatsoenlijk rechtop zit onder het spelen 🙂 Verder zie je een hele lading van die kleine rusttekens in de TAB en noten regels. Die soort van komma’s bedoel ik. Eigenlijk zijn dat korte momenten van stilte. Je kan dat doen door je vingers van de “strumhand” (in mijn geval rechts) op de snaren te leggen.
Toen deed ik dat een keer net iets te hard en klonk er een klein tikje. Mijn vingertoppen klopten a.h.w. tegen de toets (fretboard zoals de Engelsen dat zo mooi zeggen). Hé eigenlijk best wel een prettig ritmisch geluidje, dacht ik toen. Sindsdien heb ik dat er in gehouden.
Ukelele solo idee 2 bij Skip to my Lou:
Bij het tweede ukelele solo idee van dit fijne lied, gaat het weer met de wisselende duimnoten. Alleen af en toe krijg je een greep van alle 4 snaren tegelijk. Daar staat de letter R bij van rake. Wat ik hiermee bedoel is dat je duim, wijs-, middel- en ringvinger heel snel na elkaar de snaren laat plukken. Het is fingerpicking maar het lijkt toch op een strum. In de lange video met uitleg, laat ik het zien.
Ukelele solo idee 3 bij Skip to my Lou:
Bij het 3e idee gaan we iets totaal anders doen. Tweestemmig spelen maar wel op 1 uke! En het is minder heftig dan het lijkt Wie een standaard F akkoord en een z.g. Hawaiiaanse D7 kan spelen (2020 in snaarinstrumenten geheimtaal) heeft het eerste begin al te pakken. We spelen veel van die dubbelklanken op de g en de e snaar. Die C snaar die daar tussenin ligt, komt af en toe ook nog wel aan bod om wat opvulspul te creëren.
De ene keer heb je dus dat je met je middel en wijsvinger de vorm van een F greep pakt. Soms ook wat verder op de hals. De andere keer komen je vingers recht onder elkaar. Dan zou ik de middelvinger voor de bovenste snaar houden (g-snaar) en de ringvinger gebruiken voor de e-snaar. Op die manier kun je handig en snel wisselen van de ene greep naar de andere.
Hier nog een YouTube Short filmpje met 3 versies en het flitsende eindloopje.
Het eindloopje/ ending lick
Het begin van het eindloopje is nog een beetje in de sfeer van de dubbelklanken van versie 3. Maar dan komt het: een barré in het 5e vak. Ja, sorry, nu moet het er een keer van komen. Met pink en ringvinger speel je er nog noten naast ook. Zie de lange uitlegfilm bovenin dit verhaal.
Nog meer chord melody ukulele werk met TABs noten enz?
Ik heb nog een leuke uke video gemaakt waarin je de country klassieker Wildwood flower op de uke leert spelen in 3 bedrijven. De TABS en noten van Wildwood flower kun je als PDF vinden (voor een paar euro) in de nieuwe muziekwinkel. En daar vind je nog allerlei andere stukken bladmuziek.
Veel plezier en succes ermee! En met de uke natuurlijk.
Hoe maak je nou een leuke ukulele of ukelele solo? Dat is waar dit verhaal over gaat. En dan is dit deeltje 1.
Stel dat je niet zo’n heel erge zanger of zangeres bent. Of uitsluitend zingt onder het badderen. Wat dan? Een volledig kunststoffen ukelele voor onder de douche? Zou kunnen maar persoonlijk ben ik daar niet zo’n liefhebber van.
Gewoon mooie instrumentale muziek maken op je ukelele. Dat kan ook! Of tussen een paar gezongen coupletten door even een lekkere solo op de uke neer zetten, daar is ook niks mis mee. Dat laatste geldt dan vooral weer als je toch graag zingt en jezelf daarbij begeleidt op de ukulele. Heb ik trouwens 3 fijne snarenblog verhalen over geschreven.
Laten we er eens een voorbeeld van een ukulele solo bij pakken. In deze korte video speel ik een wat complexere versie van ”Alabama jubilee” op een vrij stevig tempo van 200 beats per minute. Niet gelijk schrikken. We beginnen een stuk eenvoudiger. Maar het geeft wel een leuke indruk van wat er zoal mogelijk is qua ukelele solo werk.
Toch graag nog wat hulp?
”Allemaal leuk hoor, zo’n snarenblog verhaal maar ik wil toch graag iemand die me vertelt of ik het wel goed doe…” Hoor ik je denken. Nou dat kan. Neem b.v. een kleine leskaart. Dat geeft je recht op 3 lessen van 30 minuten die je kan bespreken, in overleg met mij, wanneer het je uitkomt. Het mogen ook lessen via skype zijn.
Op mijn YouTube kanaal staan nog veul meer dingen waar ik altijd super mijn best op doe! Abonneren en leuk vinden, wordt zeer gewaardeerd.
Een vette ukelele solo maken, hoe dan?
Laten we nog eens kijken naar ons voorbeeld. Ik leerde uit ”the ultimate mandolin songbook” een nummer met de titel Alabama jubilee. Ik heb het maar omgedoopt tot Molenlanden jubellied. Dat vind ik leuker klinken. De volgende stap is om er een Nederlandse tekst op te maken. Liefst een beetje onderkoeld mallotig. Maar dat valt een beetje buiten de strekking van dit verhaal.
Ukelele spelen uit een boek voor mandoline. Dat kan best soms. Het helpt heel erg als je een beetje noten kan lezen. Want aan mandoline TAB heb je niets als je uke speelt.
Maar noten zijn gewoon altijd noten. Voor welk instrument ze ook bedoeld zijn. Je kan altijd proberen of ze op een ander instrument ook passen. Gelukkig heb ik dat als kind geleerd met blokfluitles. Nog steeds veel gemak van!
De eerste versie in dat boek is een super kale melodie. Yes! Die moeten we hebben. Er staan nog een stuk of 6 andere versies in waarin steeds meer en andere muzikale ideeën zijn verwerkt. Ook allemaal super leuk. Alleen niet om mee te beginnen.
Gewoon de kale melodie met de akkoorden die erbij horen. Dat is de ruwe diamant waar je iets moois van kan gaan maken. Een fijne ukelele solo bijvoorbeeld, nu we daar toch mee bezig zijn. Zorg ervoor dat je die kan spelen. Neem daar echt de tijd voor! Soms hoef je hier maar heel weinig mee te goochelen om er al een aardige solo van te maken op de ukelele.
Een leuke truc die op de ukulele super goed werkt, is het floating of campanella effect.
Neem nou het intro: de eerste 3 noten. In de TAB kun je goed zien dat die gespeeld worden op 2 snaren. Dat had ook op 1 en dezelfde snaar kunnen zijn maar dan ”zingt” het niet zo mooi door elkaar. En nu wel. Dat heb ik in het hele stuk toegepast. Dat door elkaar laten zingen van verschillende tonen door ze op verschillende snaren te spelen.
Hierbij het hele stuk in TAB en notenschrift.. De melodie dan hè. Als je deze met flink wat vaart speelt, kan hij al best als ukelele solo dienen. Zeker als iemand anders de akkoorden speelt. Die staan er telkens bij in van die diagrammetjes.
In deze video leg ik alles over deze te gekke ukelele solo nog eens rustig uit. Aan het einde hiervan heb ik ook nog een schermvideo van de TAB geplakt. Daarin zie je de ukulele TAB meelopen met de muziek. Voor de sfeer heb ik de akkoorden er ook bij ingespeeld. Altijd goed om met deze play along mee te spelen. Het tempo is 150 beats per minuut. En dat is in dit geval niet overdreven snel.
De versierders
Je kan de melodie best nog een beetje ”versieren”. Zoals al gezegd: laat de noten door elkaar heen zingen. Soms is het nodig om je vingers op het fretboard, niet te snel weg te halen. Neem nou maat 5. De cijfers 2 op de C en de e snaar, laat die even staan zodat die tonen even door kunnen klinken!
En verder kun je zo hier en daar ook slide, hammer-on en pull-off technieken er in brengen. Maar maak het niet te gek! Beschouw het als peper en zout en kruiden en zo. Teveel hiervan is meestal niet zo’n goed idee. Maar als je het smaakvol toe weet te passen, voegt het wel wat toe. In de video hierboven leg ik daar het een en ander over uit.
Nog een ukelele filmpje?
Oké nu je zo aandringt…. In de uitlegvideo duurt het even voordat de meespeelfilm aan bod komt. Ik heb dat gedeelte er uitgeknipt en er een #YouTube shorts van gemaakt. (Tussen 2 haakjes: [zoals je ziet] liken van mijn filmpjes en abonneren op mijn kanaal wordt zééér gewaardeerd. Alvast bedankt!)
Ben je nog niet zo bekend met al die slides, hammer-ons en pull-offjes? Geen enkel probleem. Speel je gewoon zoals het er staat. Extra dingetjes in je uke solo kunnen je ook flink uit de maat helpen. In dat geval zou je ze beter weg kunnen laten.
In een volgend verhaal wil ik er nog wat meer aandacht aan gaan besteden.
Akkoordnoten toevoegen aan de melodie:
De uke solo zoals ik die speel in het filmpje bovenaan dit verhaal, werkt iets anders. Ik heb daar de akkoorden en de melodie in elkaar gevlochten. Chord melody ukulele heet dat. En in dit geval ook nog fingerstyle, fingerpicking of tokkelen of hoe je het maar noemen wil. Maar dat lijkt me ook ruim voldoende stof voor een deeltje 2 van het ukelele akkoord melodie verhaal.
Dit hele verhaal inclusief liedjes en youtube filmpjes krijg je helemaal gratis en voor niks van mij. Mocht je me toch willen steunen om meer van dit soort verhalen te maken en daar veel tijd in te steken: dat kan. Een kleine donatie is altijd welkom. Voel je vooral niet verplicht. Het is absoluut vrijwillig.
Word ook supporter. Maak me blij!
Deze website maakt gebruik van cookies om uw ervaring te verbeteren. We gaan ervan uit dat je hiermee akkoord gaat, maar je kunt je afmelden als je dat wilt. Cookie settingsACCEPTEREN
Privacy & Cookies Policy
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
Laad het document opnieuw 
Openen in nieuwe tab 
