Koop geen slecht afgestelde gitaar, ukelele, mandoline!
Waarom een slecht afgestelde gitaar, mandoline of ukelele/ ukulele een pijnlijke zaak is.
En hoe het anders kan en moet. Je wil namelijk geen slecht afgestelde gitaar of welk ander snaarinstrument dan ook! Je wil met veel plezier muziek maken. En ook lang achter elkaar en zonder pijn.
Oké als je nieuw bent in snaarinstrumentenland, heb je nog van die eeltloze vingertoppen. Dus een beetje pijn ga je in het begin altijd wel een beetje krijgen maar dat bedoel ik niet.
Kwam een man in de muziekwerkplaats…
(niet de persoon op de foto)
Werd door vrouw en kinderen, geblinddoekt, naar binnen geduwd. Kreeg een nieuwe gitaar in z’n handen geduwd. Surprise! Voor z’n 50e verjaardag. Een uur les en een nieuwe gitaar!
Helemaal leuk! Maar….., hij ging het geen uur volhouden. Te veel pijn aan de vingers. Snaren stonden echt veel te hoog. Ik heb de laatste 20 minuten besteed aan een het (deels) afstellen van de gitaar. Was hard nodig. Maar eigenlijk is het schandalig voor een nieuw muziekinstrument!
Oké, het was de goedkoopste gitaar uit de muziekwinkel. (De aardige verkoper had hem nog gestemd.) Eenvoudige kwaliteit dus. Maar ook een eenvoudige muziekinstrument moet technisch in orde zijn!
Hoe voorkom je nu een kat in de zak?
Waar je altijd op moet letten voor je je zuur verdiende spaargeld investeert in een gitaar of vergelijkbaar muziekinstrument: Doe het als de verkoper meekijkt. Die heeft er lang niet altijd verstand van. Jij nu wel! (Een beetje, maar dat hoeft de verkoper niet te weten.)
Nodig:
- Stemapparaat
- Liniaaltje.
- (led) lampje.
Vuistregels afstelling gitaar e.d.
Benodigde tijd: 15 minuten.
Hoe je een goed/ slecht afgestelde gitaar, ukelele of mandoline herkent.
- Hals
De hals van een gestemde ukelele, gitaar of mandoline mag niet meer dan een piepklein beetje buigen door de trekkracht van de snaren.
Als je een snaar in het 1e vakje en in het 12e vakje indrukt, moet de snaar net een haartje vrij liggen in het midden. Bij de meeste staalsnarige gitaren, sommige klassieke gitaren en bij alle elektrische gitaren zit er een verstelbare stalen pen in de hals waarmee dit ingesteld kan worden.
Wat je in elk geval niet moet hebben is een achterover gebogen hals! Kijk ook even met 1 oog vanaf de kop langs de hals. Dat staat altijd heel vakkundig. - Snaarhoogte bij de 12e fret
Het gaat hier om de ruimte tussen de bovenkant van de 12e fret en de onderkant van de snaar op die plek. Dit moet niet te veel zijn. Dan speelt het zwaar. Maar ook niet te weinig. Dan kletteren de snaren te snel.
Het verschilt een beetje per instrument en per bespeler. De een heeft een veel zachtere manier van spelen dan een ander. Dan kan het instrument wat lager staan afgesteld: - klassieke gitaar: dikste snaar tussen de 3 en 4mm ruimte tussen snaar en fret. Dunste snaar tussen 2 en 3mm. Westerngitaar: tussen de 2 en 3mm op de dikste snaar en tussen de 1,5 en 2mm op de dunste snaar. Ukelele: tussen de 2,5 en 2 mm op de dikste snaar. Let wel op dat is meestal de C snaar ofwel de 2e van boven in speelhouding. Tussen de 1,5 en 2 mm op de dunste snaar. Een kleine, sopraan ukelele heeft de snaren wat losser staan. Dan mag de snaarhoogte of actie iets hoger zijn.
- Octaaf-zuiverheid
Stem de snaren van het instrument wat je in handen hebt met een stemapparaat. Kijk nu per snaar of hij bij de 12e fret dezelfde toon aangeeft op het stemapparaat en wel precies zuiver. B.v. als je een E- snaar net zuiver gestemd hebt moet hij in het 12e vakje ook een zuivere (hoge) E aangeven op het stemapparaat. Dat geldt ook voor alle andere snaren. A-snaar 12e vakje = zuivere hoge A. G- snaar 12e vak = zuivere hoge G etc.
- Snaarhoogte bij de topkam
Hier moeten de snaren zo laag staan dat ze net niet aanlopen op de 1e fret.
Druk een snaar in tussen de 2e en 3e fret. Bekijk de ruimte tussen de bovenkant van de 1e fret en de onderkant van de snaar. Mag maar heel weinig zijn: dikte van een stevig papiertje. Net te zien met een lampje. Dit moet je per snaar apart en voor alle snaren afzonderlijk bekijken.
- Mooie tonen in alle vakken op alle snaren
Verder is het raadzaam om op iedere snaar even alle mogelijke tonen te spelen. Gewoon beginnen bij een open snaar, dan diezelfde snaar ingedrukt in het 1e vakje, dan in het 2e vakje enz.
Let op dat je allemaal duidelije tonen krijgt zonder “rammels”
Het kan ook zijn dat je 2 dezelfde tonen hoort in 2 aangrenzende vakjes op 1 snaar. Dan liggen de fretten ongelijk. Foute boel. Als je geluk hebt, ligt er maar 1 fret te hoog. Als je pech hebt liggen ze allemaal ongelijk of als het een gebruikt instrument is, heb je hier misschien fretslijtage. Dan is een complete fretdress nodig. Dat is best een groot (prijzig) werk.
Elektrische gitaar: en mandoline 1,5 à 2mm op de dikste snaar en 1 à 1,5mm op de dunste snaar.
Niet goed? Dit instrument veroorzaakt pijn en/ of rare bijgeluiden! Het is een slecht afgestelde gitaar, uke of mando! Daar moet iets aan gedaan worden. Zo iets laat jij je niet verkopen. Tenzij ze bereid zijn het gratis op te lossen of wat van de prijs af te doen. Dan kun je het misschien zelf wel.
Zie je het niet zitten om het zelf te doen?
Je kan het afstellen of repareren van je gitaar, mandoline of ukelele (ukulele voor de engels sprekenden) door mij laten doen. Een kleine afstelbeurt doe ik voor €20,00. Vaak is dat al afdoende. Een enkele keer is er meer tijd nodig maar het gaat altijd in overleg.